Thị trường chứng khoán Việt Nam đang trên đà đi xuống, nhiều nhà đầu tư không kịp thay đổi đã bị rơi vào tình trạng force sell. Cụm từ này có nghĩa là gì? Hãy cùng phân tích với chúng tôi trong bài viết sau.
Force sell là gì?
Force sell là một giao dịch không tự nguyện trong đó việc bán dựa trên các yếu tố pháp lý chứ không phải kinh tế, chẳng hạn như nghị định, thi hành án hoặc điều gì đó khác chứ không chỉ đơn thuần là không có khả năng duy trì tài sản. Nếu việc bán hàng được thực hiện vì lý do kinh tế thuần túy, nó được coi là tự nguyện. Tuy nhiên, nếu người bán hoặc người mua bị buộc phải hành động theo các yếu tố pháp lý, thì đó được coi là hành vi buộc phải bán- Force sell. Ví dụ, việc bán cưỡng bức có thể xảy ra trong trường hợp bán tài sản thế chấp bị tịch thu hoặc thủ tục phá sản.
Phân biệt giữa Force sell và Call margin
Trong lĩnh vực đầu tư chứng khoán, việc force sell có thể xảy ra trong tài khoản ký quỹ của nhà đầu tư nếu nhà đầu tư không đưa tài khoản của họ vượt quá yêu cầu tối thiểu sau khi được yêu cầu ký quỹ – call margin.
Ví dụ: Nếu Nhà môi giới XYZ thay đổi yêu cầu ký quỹ tối thiểu từ 1.000 đô la lên ngưỡng duy trì là 2.000 đô la, thì tài khoản ký quỹ của bạn A với giá trị cổ phiếu là 1.500 đô la hiện sẽ giảm xuống dưới mức yêu cầu mới. Nhà môi giới XYZ sẽ thực hiện lệnh gọi ký quỹ (call margin) cho A để gửi thêm tiền hoặc bán một số vị trí mở của bạn A để nâng giá trị tài khoản lên đến số tiền yêu cầu. Nếu A không trả lời cuộc gọi ký quỹ, Nhà môi giới XYZ có quyền bán các khoản đầu tư hiện tại trị giá 500 đô la của A.
Giá trị ròng tài khoản ký quỹ của A là 1.500 đô la, cao hơn yêu cầu tối thiểu của nhà môi giới của cô ấy là 1.000 đô la. Nếu chứng khoán của bạn A hoạt động kém và giá trị ròng của cô ấy giảm xuống còn 800 đô la, nhà môi giới của cô ấy sẽ đưa ra lệnh gọi ký quỹ. Nếu A không đáp ứng lệnh gọi ký quỹ bằng cách đưa tài khoản quá hạn trở lại trạng thái tốt, nhà môi giới sẽ buộc bán cổ phiếu của cô ấy để giảm rủi ro đòn bẩy.
Cách hoạt động của Force-sell
Tỷ lệ ký quỹ ≥ so với ngưỡng duy trì: Tài khoản chứng khoán nhà đầu tư ở trạng thái bình thường.
Ngưỡng duy trì > so tỷ lệ ký quỹ ≥ so ngưỡng xử lý: Tài khoản chứng khoán nhà đầu tư đang bị call margin. Công ty chứng khoán thông báo để nhà đầu tư có phương án xử lý như nâng mức ký quỹ lên.
Tỷ lệ ký quỹ < so ngưỡng xử lý: Tài khoản chứng khoán bị Force Sell, công ty bán cổ phiếu nhà đầu tư để có thể đưa tỷ lệ ký quỹ mức an toàn.
Mỗi công ty có quy định tỷ lệ ký quỹ tối thiểu riêng.
Khi nào thì bị force sell?
Force sell thường xảy ra sau khi nhà môi giới đưa ra cảnh báo về tình trạng dưới mức ký quỹ của tài khoản. Nếu chủ tài khoản chọn không đáp ứng các yêu cầu ký quỹ hoặc đơn giản là không thể thanh toán cho họ, nhà môi giới có quyền bán các vị trí hiện tại.
Force sell ảnh hưởng đến chứng khoán Việt Nam thế nào?
Thị trường chứng khoán nước ta đã giảm xuống mức thấp nhất trong 2 năm qua trước mối lo về việc tăng lãi suất của các ngân hàng, cũng như đồng VND giảm mạnh so với USD. Điều này dẫn tới tâm lý lo lắng và nhiều nhà đầu tư phải bán cổ phiếu của mình khiến dòng tiền đổ vào thị trường chứng khoán giảm, thị trường đã ảm đạm ngày càng âm u hơn. VN-Index liên tục giảm mạnh và có những thời điểm lùi về dưới ngưỡng 1.000 điểm.
Đầu tư thông minh để tránh force sell?
Trước khi quyết định vay margin, nhà đầu tư cần tìm hiểu đầy đủ thông tin cũng như có kinh nghiệm nắm bắt thị trường để tránh dẫn tới tình trạng thua lỗ, rơi vào force sell.
Nên sử dụng margin khi thị trường đang tăng trưởng và tập trung vào cổ phiếu có thanh khoản tốt, không nên sử dụng khi thị trường đang đi ngang hoặc đi xuống.
Không nên dùng full margin mà chỉ nên sử dụng mức độ vừa phải, tạo ra biên độ an toàn trong tài khoản.
Khi đã tham gia vay margin, nhà đầu tư cần có định hướng thị trường, sàng lọc những cổ phiếu tốt cũng như có phương án quản trị rủi ro.
Tuy nhiên, việc rơi vào tình trạng force sell ngoài tầm kiểm soát của các nhà đầu tư. Một trong số biện pháp hiệu quả nhất để tránh bị ảnh hưởng nhiều là Isolated Margin. Isolated Margin là số dư ký quỹ được phân bổ một cách riêng lẻ. Chế độ Ký quỹ riêng biệt cho phép các nhà giao dịch quản lý rủi ro trên các vị thế riêng lẻ của họ bằng cách hạn chế số tiền ký quỹ được phân bổ cho từng vị trí và có thể được điều chỉnh riêng.
Trên đây là bài viết phân tích về force sell và những cách để phòng tránh. Cảm ơn các bạn đã đón đọc.